Relais, wat zijn het en hoe zijn ze te vinden?
Relais zijn electromagnetische schakelaars, die met een zeer klein stroompje veel grotere stromen kunnen schakelen. Zodat de sturende elementen en kabels veel kleiner en goedkoper kunnen worden uitgevoerd.
We kennen bij het witgoed eigenlijk maar twee types relais op de printkaarten:
1 Het vierkante relais die voor meerdere functies op een print gebruikt wordt.
2 Het veiligheidsrelais die soms als hoofdschakelaar gebruikt wordt om de hoofdstroom af te schakelen als bijv. de deur wordt geopend. Deze zijn wat zwaarder uitgevoerd. Met dubbele contacten.
Meestal , op een enkele uitzondering na, zijn de relais geschikt voor 12 volt gelijkstroom.
Als wij, bij gemelde storingen, vragen te kijken naar de solderingen van de relais, dan is het handig om te weten waar je moet zoeken.
Hoe zijn de aansluitingen van de vierkante relais aan de soldeerzijde te herkennen?
Het vierkante relais ziet er met zijn 5 contacten uit als een huisje met 4 contacten in een vierkant en het 5e contact als dakje.
Soms is er 1 contact niet uitgevoerd, en is het maak- of verbreekcontact niet aanwezig, dan is het "huisje" al iets minder herkenbaar, omdat het een muurtje mist.
Relais worden altijd in rust (dus spanningsloos) getekend.
Het relais bestaat uit een spoel met twee aansluitingen.
Het contact wat open staat wordt gesloten als er spanning op de spoel komt. En heet maakcontact.
Het contact wat verbroken wordt, bij bekrachtiging, heet verbreekcontact.
En het contact wat wisselt tussen beiden, heet wissel of gemeenschappelijk (common)contact.
Op het maakcontact zitten veelal de zware verbruikers, zoals de verwarmingselementen of de aandrijfmotor op aangesloten.
Bij contactproblemen tussen wissel- en maakcontact zal er warmteontwikkeling ontstaan, die als eerst zichtbaar wordt door het loslaten van de soldeerverbinding van het maakcontact. Dit is het contact wat het meest gebruikt wordt bij het inschakelen van verwarming compressor of ventilator. Maar er zijn ook relais die een omkeerfunctie hebben van de aandrijfmotor en daarvan worden alle contacten gebruikt.
Ga dit niet doorsolderen, want dat is vragen om moeilijkheden. Het enige wat je dan ook moet doen is, niets anders dan, het relais vervangen, ze kosten vrijwel niets en verkeerde zuinigheid wordt vaak gestraft met het begin van een brand. Dit vanwege de stofophoping die er in veel wasdrogers aanwezig is, en zelfs tot een uitslaande brand kan leiden.
Draai daarom nooit met de machine om goedkoper uit te zijn met nachtstroom, of laat de machine nooit onbewaakt draaien. Installeer een rookmelder in de buurt van de droger en verwissel regelmatig de batterijen daarvan.
Als je wilt meten aan een relais, of er overgangsweerstand is tussen het wissel- en het maakcontact, dan zul je over de contacten een multimeter moeten zetten, die ingesteld is op minimaal 230 volt wisselstroom en mag tijdens bedrijf, als het relais bekrachtigd is, alleen maar ongeveer nul volt aan geven. Alles wat het meer is, geeft warmteontwikkeling en is het begin van het sneeuwbaleffect.
Kijk wel uit, want 230 volt kan levensgevaarlijk zijn.
Dit omkeerrelais van de aandrijfmotor van een Bosch droger ziet er aan de buitenkant goed uit. Maar de schijn bedriegt.
Deze storing is eenvoudig te zien het wisselcontact is losgebrand. Maar ook het verbreekcontact heeft serieuze problemen, als je goed kijkt zit daar een haarscheur in die de volgende brand kan veroorzaken. Daarom is het zo belangrijk dat de foto's die van de printen gemaakt worden, scherp zijn, met veel licht genomen en met hoge resolutie, want we moeten om dit te kunnen ontdekken vaak extreem uitvergroten. Vandaar het plaatje stallen bij google photo en de link hier plaatsen.
Foto's uploaden
De verbrande plek is slecht meer te verbinden, omdat het koperspoor ook verdwenen is. Hier moet een geisoleerd koperdraadje (shunt) naar een stevig punt van een andere component op het zelfde eiland uitkomst bieden. Eventueel als het relais te los zou zitten, het relais vastzetten met een lijmpistool met hete lijm.
De printen zijn voor bescherming tegen vuil en vocht afgelakt. Als je de relais vervangen hebt, dan moet je de contacten weer in de schellak of epoxyhars zetten. Een alternatief voor kleine plekjes is het gebruik van nagellak. Doe je dit niet, dan kun je de meest vreemde storingen krijgen .